Eerste Europese proef met CO2 opslag in Noordzee wordt mogelijk met baanbrekend akkoord tussen Belgische en Deense regering

• Hierdoor kan later dit jaar Europa's allereerste demonstratieproject van start gaan, waarbij de integrale keten van afvang, transport en opslag van CO2 zal doorlopen worden.

• INEOS zal CO2 van zijn fabriek in Zwijndrecht afvangen en via de haven van Antwerpen naar zijn Nini-platform in de Deense Noordzee vervoeren om daar permanent te worden opgeslagen. ​ ​

• De overeenkomst is een belangrijke stap voor Project Greensand, dat de opslag van 1,5 miljoen ton CO2 tegen 2025 en tot 8 miljoen ton CO2 tegen 2030 mogelijk zal maken.

Vincent Van Quickenborne, Belgisch federaal vice-premier en minister voor de Noordzee, Vlaams minister van Leefmilieu en Energie Zuhal Demir en de Deense minister van Klimaat, Energie en Energievoorziening in Denemarken, Mr. Dan Jørgensen, ​ hebben een baanbrekende overeenkomst gesloten om het mogelijk te maken dat afgevangen CO2 over hun grenzen wordt vervoerd om permanent te worden opgeslagen in een zandsteenreservoir op 1800 meter onder de zeebodem van de Deense Noordzee. Dankzij de overeenkomst kan Project Greensand doorgaan met de allereerste Europese proef voor de volledige toeleveringsketen voor koolstofafvang en -opslag, die later dit jaar zal worden uitgevoerd.

De koolstofdioxide die INEOS in zijn fabriek in Zwijndrecht heeft opgevangen, kan nu via de haven van Antwerpen worden verscheept naar het Nini West-olieplatform van INEOS, 200 km voor de westkust van Denemarken, waar het als vloeistof zal worden geïnjecteerd in het voormalige olieveld onder de zeebodem. ​

Er is momenteel geen afgevangen CO2 in Denemarken dat geschikt is voor opslag in verband met de demonstratiefase van Greensand. Maar met de nieuwe overeenkomst wordt het mogelijk om afgevangen CO2 van INEOS in België te vervoeren naar de opslaglocaties van het Greensand-project in de Noordzee.

Project Greensand behoort tot de koplopers van CO2 opslagprojecten in Europa. Het verenigt een consortium van 23 gespecialiseerde bedrijven, onderzoekscentra, instellingen en logistieke partners onder leiding van INEOS en Wintershall Dea, met de ambitie om tegen 2030 uiteindelijk tot 8 miljoen ton CO2 per jaar op te slaan.

Vincent Van Quickenborne, Belgisch federaal vice-eersteminister en minister van Noordzee:

“De ontwikkeling van nieuwe methoden om koolstofemissies te verminderen is van vitaal belang voor de toekomst van onze planeet. De zee kan hierbij een sleutelrol spelen. Ze is niet alleen altijd zeer belangrijk geweest voor de regulering van ons klimaat maar ze biedt ook mogelijkheden voor het afvangen, hergebruiken en opslaan van koolstof. Onze Belgische industrie is hier in grote mate bij betrokken. Het project Greensand behoort tot de koplopers van CO2-opslagprojecten in Europa. Dit is een veelbelovende technologie. We hebben een akkoord ondertekend met Denemarken om hierin samen te werken zodat we onze gecapteerde CO2 kunnen opslaan in hun lege olie- en gasvelden.”

Søren Reinhold Poulsen, projectdirecteur van Project Greensand, verklaarde:

"Wij zijn zeer verheugd dat de Deense minister van Klimaat, Energie en Energievoorziening en de vice-eersteminister en minister van Noordzee van de Belgische regering alsook de Vlaamse minister van Justitie en Handhaving, Omgeving en Energie dit baanbrekende akkoord hebben gesloten. Er zijn veel en lange onderhandelingen aan voorafgegaan - en we willen hun grote inspanningen erkennen. Dit is een belangrijke stap voorwaarts om Project Greensand, dat een belangrijke bijdrage levert aan de groene transitie in Denemarken, verder te zetten".

Roel De Vil, site manager INEOS Oxide in Zwijndrecht:

"INEOS Oxide heeft een ruime ervaring uitgebouwd in het afvangen van CO2 emissies van zijn ethyleenoxideproces. ​ ​ De afgelopen 12 jaar hebben we in samenwerking met twee andere industriële partners gewerkt aan het afvangen, zuiveren en vloeibaar maken van CO2 op de site. Dankzij onze expertise kunnen wij CO2 leveren die voor het proefproject kan worden gebruikt. Naast onze rol in het Greensand-consortium zal INEOS dankzij de overeenkomst ook de eerste Belgische onderneming zijn die CO2 opslaat in de Deense Noordzee. Het project zal een pioniersrol spelen in de verfijning van de technologie voor koolstofopslag en zal een belangrijke bijdrage leveren aan de verwezenlijking van de Deense, Europese en Belgische klimaatdoelstellingen."

Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp Brugge:

"Zien is geloven. Dit project zal heel tastbaar aantonen dat de opslag van CO2 onder de Noordzee technisch mogelijk is en ook veilig kan gebeuren. Ik ben verheugd dat INEOS als first mover deze pilot vanuit de haven van Antwerpen zal realiseren, waardoor we dit vanop de eerste rij kunnen ondersteunen. CCS ('carbon capture and storage') is een onmisbare tussenstap in onze transformatie naar een duurzame haven."

Noot voor de redactie

Greensand, een baanbrekend proefproject

Project Greensand is erop gericht aan te tonen dat het mogelijk is om CO2 ondergronds op te slaan in het Deense deel van de Noordzee. Later dit jaar zal de hele toeleveringsketen voor het afvangen, vervoeren en permanent onder de zeebodem opslaan van CO2 op een veilige en betrouwbare manier getest worden. Een succesvolle implementatie zou de deur kunnen openen naar grootschalige opslag van CO2 . Het project heeft de steun van de Deense regering: In december 2021 heeft het Deense Energieagentschap (EUDP) Project Greensand 26 miljoen euro toegekend met het oog op de ontwikkeling en demonstratie van CO2-opslag in de Noordzee.

De Siri-geul voor de Deense kust is bij uitstek geschikt voor het proefproject omdat de zeebodem zeer hard is en er vrijwel geen seismische activiteit in de bodem is. ​ DNV GL heeft onafhankelijk gecertificeerd dat het Nini West-veld conceptueel geschikt is voor de injectie van 0,45 miljoen ton CO2 per bron per jaar voor een periode van 10 jaar, en dat het onderzeese reservoir de CO2 veilig kan opslaan. INEOS Energy beschikt over uitgebreide ervaring en gegevens over het Siri-gebied door zijn activiteiten in de afgelopen 20 jaar. Bovendien heeft het gebied geschikte reservoirs en ruimte voor verdere ontwikkeling.

Als het proefproject slaagt, zal het Greensand-project klaar zijn om tegen 2025 anderhalf miljoen ton CO2 op te slaan. De opslagcapaciteit in het Siri-gebied zal dan verder worden opgeschaald, met als doel een potentiële opslag van 8 miljoen ton CO2 per jaar tegen 2030.

Project geeft invulling aan Europese, Belgische en Vlaamse ambities

Het Greensand-project helpt de Europese, Belgische en Vlaamse ambities inzake klimaat, duurzaamheid en energietransitie te realiseren.

Naast de primaire aandacht voor de vermindering van CO2 erkent de EU dat sommige energie-intensieve sectoren tijdens de overgangsfase onvermijdelijk CO2 zullen blijven uitstoten. Het afvangen en opslaan van CO2 wordt beschouwd als een belangrijke en noodzakelijke oplossing die bijdraagt tot de vermindering van de CO2 -uitstoot en de verwezenlijking van de klimaatdoelstellingen. De EU heeft een CCS-richtlijn ontwikkeld die een duidelijk wetgevingskader biedt voor de veilige opslag van CO2.

Ook de Vlaamse regering ziet CCS als een deel van de oplossing en wil dat Vlaanderen een voortrekkersrol speelt in Europa. Het Vlaams regeerakkoord, de Vlaamse Klimaatstrategie 2050 en het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2021-2030 hebben duidelijke ambities voor CCS.

Enorm potentieel dankzij 'open source'-methode

Het Greensand-project kiest bewust voor een "open source"-methode. Dit betekent dat ook andere spelers op termijn CO2 in de betrokken velden kunnen opslaan.

De Belgisch-Deense samenwerking werkt ook aan een geschikt wetgevingskader voor grensoverschrijdend transport van CO2 . Het Greensand-project baant dus de weg voor een bredere, grootschalige toepassing van deze technologie, ook in het kader van andere projecten.

Hoe werkt CCS?

CCS staat voor " carbon capturing and storage" of het opvangen en opslaan van CO2 . De klimaatvoordelen van CCS zijn duidelijk: door permanente opslag wordt voorkomen dat CO2 in de atmosfeer terechtkomt.

De methode bestaat uit 3 stappen:

1. Bron: de CO2 wordt afgevangen, vloeibaar gemaakt en klaargemaakt voor overslag via de haven. In dit geval gebeurt dat door INEOX Oxide in de haven van Antwerpen.
2. Transport: de vloeibare CO2 wordt vervoerd van de haven naar de opslagvelden. Voor Greensand is dat van de haven van Antwerpen naar het Nini-platform in de Noordzee. ​
3. Opslag: de vloeibare CO2 wordt geïnjecteerd in een zorgvuldig geselecteerd ondergronds reservoir. Voor het Greensand project zijn dat lege olievelden in het Siri-kanaal bij Denemarken, 1800 meter onder de zeebodem. De reservoirs worden voor, tijdens en na de injectie nauwlettend in het oog gehouden.

CCS is gebaseerd op uitgebreid wetenschappelijk onderzoek en maakt gebruik van bewezen technologie die al enige tijd in gebruik is. Veiligheid en duurzaamheid zijn de absolute topprioriteit.

Over INEOS

INEOS is een wereldwijde producent met een jaaromzet van 65 miljard dollar en meer dan 25.000 werknemers in 183 vestigingen wereldwijd.

INEOS produceert grondstoffen en energie die in het dagelijks leven worden gebruikt. De producten van INEOS leveren een essentiële bijdrage aan de samenleving door de meest duurzame opties te bieden voor een breed scala aan maatschappelijke behoeften. Bijvoorbeeld voor het behoud van voedsel en schoon water; voor de bouw van windturbines, zonnepanelen en andere hernieuwbare technologie; voor de bouw van lichtere en zuinigere voertuigen en vliegtuigen; voor medische apparatuur en toepassingen; voor kleding; en voor isolatie en andere industriële en huishoudelijke toepassingen. ​

INEOS-bedrijven hebben plannen en acties opgezet om hun overgang naar een netto nul economie tegen 2050 te verzekeren en de evoluerende reglementering en wetgeving voor te blijven. Als onderdeel van zijn strategie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, streeft INEOS naar een meer circulaire economie, waarin materialen maximaal worden hergebruikt. ​

Vanuit de allereerste activiteiten in Antwerpen (België) is INEOS uitgegroeid van 1 site in Zwijndrecht naar 7 productiesites in de haven van Antwerpen en omliggende regio (2 in Lillo, 2 in Zandvliet, 1 in Doel en 2 in Geel) en 2 andere in Wallonië (in Feluy en Jemeppe). ​ Met meer dan ​ 3.000 werknemers in de productievestigingen en de R&D-centra zijn de activiteiten Olefins & Polymers, Oxide, Styrolution, Phenol, Oligomers, Aromatics en INOVYN van INEOS samen de tweede grootste werkgever in de chemische industrie in België.

Over INEOS Oxide

INEOS Oxide in Zwijndrecht werd opgericht in 1998, als eerste site van de INEOS Groep. De INEOS Oxide site, gelegen in de haven van Antwerpen, stelt ongeveer 1000 mensen tewerk om verschillende productie-eenheden veilig te laten draaien. Er zijn ook 10 andere bedrijven gevestigd op de site, waarvoor INEOS diensten levert zoals de levering van elektriciteit en stoom of het onderhoud van hun installaties. Op die manier wordt voor alle partijen op efficiënte wijze een win-winsituatie gecreëerd.

De site vervaardigt producten die worden gebruikt in toepassingen gaande van medische hulpmiddelen en cosmetica tot detergenten en wasmiddelen.